aksamit

Nicht mehr gültige Schreibweisen:

archaisch: axamit

Nebenformen:

archaisch: aksament, aksamient, aksamint, aksemit, eksamit, jaksamit

Worttrennung:

ak·sa·mit, Plural: ak·sa·mi·ty

Aussprache:

IPA: [akˈsamʲit]

Hörbeispiele:  aksamit ^(Info)

Bedeutungen:

[1] Textilien: Samt

[2] Kleidungsstück aus [1]; Samtkleid

[3] übertragen: samtige Glätte, samtige Farbe

Herkunft:

seit den 1390er Jahren[1] bezeugte Entlehnung aus dem altgriechischen ἑξάμιτον (hexamiton^☆) ^→ grc ‚Sechsfädriges‘[2]

Sinnverwandte Wörter:

[3] gładkość, miękkość

Oberbegriffe:

[1] tkanina

Beispiele:

[1] „ Tu Bogusław przechylił głowę i przed Oleńką zabłysły oczy jego, wielkie i czarne jak aksamit, a słodkie, przenikliwe i jednocześnie palące.“[3]

[2] „Trafiły na moment, kiedy Ada i pan Solski sadowili na kanapie swoją ciotkę, od stóp do głów zawiniętą w aksamity i futra, z pod których prawie nie było widać osoby, tylko słychać urywane francuskie zdania, wyrażające obawę, czy noc nie będzie zanadto zimna, czy można spać w wagonie, i wiele innych w tym rodzaju.“[4]

[2] „Tłumy strojne w aksamity i lamy i kosztowne futra, zapełniły salę tak zwaną ‚złotą‘,“[5]

Redewendungen:

[1] miękki jak aksamit – samtweich

[1] gładki jak aksamit – samtglatt

Sprichwörter:

[2] aksamity i atłasy sławy nie czynią

[2] ni aksamit, ni atłasy nie dodadzą ci okrasy

Charakteristische Wortkombinationen:

[3] aksamit nocy, aksamit ust

Wortbildungen:

[1] aksamitka, aksamitny

[1] Polnischer Wikipedia-Artikel „aksamit“

[1] PONS Polnisch-Deutsch, Stichwort: „aksamit“

[1, 3] Słownik Języka Polskiego – PWN: „aksamit“

[1, 3] Stanisław Dubisz: Uniwersalny słownik języka polskiego. 1. Auflage. Band 1 A–G, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2003, ISBN 83-01-13858-0, Seite 37.

[1] Mirosław Bańko: Inny słownik języka polskiego. 1. Auflage. Band 1 A–Ó, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2000, ISBN 83-01-12826-7, Seite 14.

[1, 2] Halina Zgółkowa: Praktyczny słownik współczesnej polszczyzny. Band 1 a – amyloza, Wydawnictwo „Kurpisz“, Poznań 1994, ISBN 83-86600-22-5, Seite 163.

[1] Mieczysław Szymczak: Słownik języka polskiego. 1., integrierte Auflage. Band 1 A–K, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1995, ISBN 83-01-11835-0 (Diese Auflage umfasst die ursprünglich 7. Auflage von 1992 mit dem nun integrierten Supplement von Zygmunt Saloni.), Seite 23.

[1–3] Słownik Języka Polskiego pod redakcją Witolda Doroszewskiego: „aksamit“

[1] Witold Doroszewski: Słownik języka polskiego. Band 1–11, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1997, ISBN 83-01-12321-4 (elektronischer Reprint; Erstdruck 1958–1969) „aksamit“

[1] Jan Karłowicz, Adam Kryński, Władysław Niedźwiedzki: Słownik języka polskiego. Band 1 A–G, Warszawa 1900 (Digitalisat), Seite 19.

[1] Aleksander Zdanowicz et. al.: Słownik języka polskiego. Obejmujący: oprócz zbioru właściwie polskich, znaczną liczbę wyrazów z obcych języków polskiemu przyswojonych: nomenklatury tak dawne, jak też nowo w użycie wprowadzone różnych nauk, umiejętności, sztuk i rzemiosł: nazwania monet, miar i wag główniejszych krajów i prowincji; mitologję plemion słowiańskich i innych ważniejszych, tudzież oddzielną tablicę słów polskich nieforemnych z ich odmianą. Część I: A–O, Wilno 1861 (Digitalisat), Seite 11.

[1] Samuel Bogumił Linde: Słownik języka polskiego. Band 1, Teil 1 (Volumen I) A–F, Drukarnia XX. Piiarów, Warszawa 1807, „axamit, aksamit“, Seite 35.

[1] Instytut Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk (Herausgeber): Słownik polszczyzny XVI wieku. Tom I: A–Bany, Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, Wrocław/Warszawa/Kraków 1966 (Digitalisat), Seite 95–96.

[1] Polska Akademia Nauk (Herausgeber): Słownik staropolski. Tom I, Zeszyt 1: A–Ażeć, Warszawa 1953 (Digitalisat), Seite 21.

[*] Słownik Ortograficzny – PWN: „aksamit“

Quellen:

Worttrennung:

ak·sa·mit

Aussprache:

IPA: […]

Hörbeispiele: —

Bedeutungen:

[1] Textilien: Samt

Oberbegriffe:

[1] samet, tkanina

Beispiele:

[1] Princezna měla jednou šaty z brokátu, jindy z aksamitu, jednou boty z jemné kůže, jindy ze sametu.

Die Prinzessin trug einmal ein Brokatkleid, ein anderes Mal ein Samtkleid, einmal feine Lederschuhe, ein anderes Mal feine Samtschuhe.

Wortbildungen:

[1] aksamitově, aksamitový

[1] Tschechischer Wikipedia-Artikel „aksamit (textilie)“

[1] Internetová jazyková příručka - Ústav pro jazyk český AV ČR: „aksamit“

[1] Bohuslav Havránek (Herausgeber): Slovník spisovného jazyka českého. Prag 1960–1971: „aksamit“

[1] Oldřich Hujer et al. (Herausgeber): Příruční slovník jazyka českého. Prag 1935–1957: „aksamit“

[1] Jiří Kraus et al.: Nový akademický slovník cizích slov. A–Ž. 1. Auflage. Academia, Praha 2007, ISBN 978-80-200-1351-4 (Nachdruck), Seite 33.