eleemosyna

Nebenformen:

elemosina, elemosyna

Worttrennung:

e·le·e·mo·sy·na, Genitiv: e·le·e·mo·sy·nae

Bedeutungen:

[1] Werk der Barmherzigkeit gegenüber einem Bedürftigen; Wohltat

[2] Gabe an einen Bedürftigen; Almosen

Herkunft:

seit der Itala und Tertullian[1] bezeugte Entlehnung aus dem altgriechischen ἐλεημοσύνη (eleēmosynē^☆) ^→ grc[2]

Sinnverwandte Wörter:

[1] beneficium, largitio, miseratio

[2] munus, stips

Beispiele:

[1] „Omni petenti te dato suum habet titulum proprie ad elemosinam pertinentem.“ (Tert. bapt. 18,1)[3]

[1] „Libentes igitur terrena amittamus <ut> caelestia tueamur; totum licet saeculum pereat dum patientiam lucrifaciam! Iam qui minutum sibi aliquid aut furto aut vi aut etiam ignavia non constanter sustinere constituit, nescio an facile vel ex animo ipse rei suae manum inferre possit in causa elemosinae.“ (Tert. patient. 7,8)[4]

[1] „Elemosinae sine tormento, sacrificia sine scrupulo, quotidiana diligentia sine impedimento, non furtiva signatio, non trepida gratulatio, non muta benedictio.“ (Tert. uxor. 2,8,8)[5]

[1] „non putem impudentiorem quam qui in aliena aqua alii deo tingitur, ad alienum caelum alii deo expanditur, in aliena terra alii deo sternitur, super alienum panem alii deo gratiarum actionibus fungitur, de alienis bonis ob alium deum nomine elemosynae et dilectionis operatur.“ (Tert. adv. Marc. 1,23,9)[6]

[1] „Subiungit enim: date quae habetis elemosynam, et omnia munda erunt vobis.“ (Tert. adv. Marc. 4,27,3)[7]

[1] „Quomodo enim detestator, qui cum maxime potiora legis praetereuntes incusabat, elemosynam et vocationem et dilectionem dei, ne haec quidem grauia, nedum decimas rutarum et munditias catinorum?“ (Tert. adv. Marc. 4,27,6)[8]

[1] „quoniam elemosyna ab omni peccato et a morte liberat et non patietur animam ire in tenebras“ (Vulg. Tob. 4,11)[9]

[2] „Si dedero eleemosynam vel aliquid praestitero beneficii et ille mihi deos suos vel coloniae genium propitios imprecetur, iam oblatio mea vel operatio idolorum honor erit, per quae benedictionis gratiam compensat.“ (Tert. idol. 22)[10]

[2] „fili elemosynam pauperis ne fraudes et oculos tuos ne transvertas a paupere“ (Vulg. Sir. 4,1)[11]

[2] „et quidam vir qui erat claudus ex utero matris suae baiulabatur quem ponebant cotidie ad portam templi quae dicitur Speciosa ut peteret elemosynam ab introeuntibus in templum“ (Vulg. act. 3,2)[12]

[2] „is cum vidisset Petrum et Iohannem incipientes introire in templum rogabat ut elemosynam acciperet“ (Vulg. act. 3,3)[13]

[2] „cognoscebant autem illum quoniam ipse erat qui ad elemosynam sedebat ad Speciosam portam templi et impleti sunt stupore et extasi in eo quod contigerat illi“ (Vulg. act. 3,10)[14]

[1] Karl Ernst Georges: Ausführliches lateinisch-deutsches Handwörterbuch. 8. Auflage. Hannover 1913 (Nachdruck Darmstadt 1998): „eleemosyna“ (Zeno.org), Band 1, Spalte 2379.

[2] PONS Latein-Deutsch, Stichwort: „eleemosyna“

[1, 2] Thesaurus Linguae Latinae. Editus iussu et auctoritate consilii ab academiis societatibusque diversarum nationum electi. 5. Band, 2. Teil E – Ezoani, Teubner, Leipzig 1931–1953, ISBN 3-322-00000-1, „elemosina“ Spalte 350–351.

Quellen: