anë

Alternative Schreibweisen:

[1–6] ánë

Nebenformen:

Gegisch: ânë, ândë

Worttrennung:

anë

Aussprache:

IPA: [ˈanə]

Hörbeispiele: —

Bedeutungen:

[1a] Seite; -seits

[1b] Seite oder Eigenschaft (einer Person oder eines Tieres); Eigentum (einer Person oder einer Gemeinde)

[2] Rand, Kante; Ende; Ufer

[3] im Plural, hauptsächlich: Gegend, Region; Ortschaft

[4a] Politik, figurativ, übertragend: Partei

[4b] Familie, figurativ: Sippe

[4c] Sport, figurativ: Feld

[5] Geographie: Richtung

[6] figurativ: Mittel, Weg

Herkunft:

Erbwort aus der gegischen Nebenform ândë ^→ aln, aus dem protoalbanischen *antā, das etymologisch verwandt ist mit deutsch Ende und sanskritisch अन्त (ántaḥ) ^→ sa („Ende, Grenze, Rand“).[1]

Synonyme:

[1a, 1b] krah, skaj, pjesë; veçor; faqe

[1b] tipar, veti; pronë

[2] kënd, cep, qoshe; breg; fund

[3] vend, krahinë

[4a] palë

[4b] farë, fis

[5] drejtim

[6] mjet, mënyrë; udhë

Beispiele:

[1a] Ajo është në anë të majtë e jo në anën të djathtë.

Sie steht auf der linken Seite und nicht auf der rechten Seite.

[1a, 1b, 4b] E kam të afër nga ana e nënës.

Er/Sie ist mein(e) Verwandter/Verwandte mütterlicherseits.

[2] Shkojmë deri në anë të lumit

Wir gehen bis zum Flussufer.

[2] Unë do të shkoj deri në anë të botës për ty.

Für dich werde ich bis an's Ende der Welt gehen.

[3] A je nga anët tona?

Bist du aus unserer Gegend?

[5] Si quhen katër anët e horizontit?

Wie heissen die vier Himmelsrichtungen?

[6] „Ia gjeti anën.“[2]

Er/Sie fand einen Weg dafür.

Redewendungen:

[1a] marr anët, qethem anash

[1a, 1b, 4b] ha ana, cohës shihi anën, vajzës shihi nanën

Wortbildungen:

[1–6] anës, anëse, anash, anashëm, anësi, anësisht, anësor, anësore

anasjell, anasjellje, anasjellas (anasjelltas), anasjellë

çanësoj, çanësohet, çanësuar, çanësim

dyanësi, dyanësh, dyanëshe, dyanshëm, dyanshme, dyanësor, dyanësore, dyanësisht

paanësi, paanshëm, paanshme, paanësisht; -anë, -anësh, -anëshe; -anshëm, -anshme

[1] Langenscheidt-Redaktion (Herausgeber): Langenscheidts Handwörterbuch Albanisch. 1. Auflage. Langenscheidt, Berlin/München/Wien/Zürich/New York 2000, ISBN 978-3-468-05395-5, DNB 959876855, Seite 35.

[1–4] Barhyl Demiraj, Peter Dayan: Albanische Etymologien: Untersuchungen zum albanischen Erbwortschatz. Rodopi, Amsterdam/Atlanta  1997, ISBN 9042001615, Seite 77 f.

[1–6] fjalorthi.com: „anë“

[1–6] fjale.al: „anë“

Quellen: