Fa:کوهنوردی

عارضه : Fa:کوهنوردی

توضیحات

راهنمای ثبت نقشه‌های کوه و کوهنوردی

برچسب‌ها

highway=path
natural=*
ele=*

کوهنوردان می‌توانند بهترین نقشه‌برداران طبیعت باشند اگر در طول سفر خود نشانه‌های راه را با دقت ثبت کنند. در این صفحه به چگونگی ثبت نقشه کوهنوردی و تگهای مربوط به جغرافیای کوهستان، مسیرهای کوهپیمایی، جانپناهها و... پرداخته می‌شود.

ثبت طبیعت کوهستان

عوارض طبیعی

موضوع	تگ	مثال
قله، بلندترین نقطه کوه نام و ارتفاع آن توسط `name=` و `ele=` تعیین می‌شود.	`natural=peak`	قله هزار قله شیرکوه
گردنه، پست‌ترین نقطه بین دو قله نام و ارتفاع آن توسط `name=` و `ele=` تعیین می‌شود.	`natural=saddle`	گردنه شانه‌کوه (علمکوه) چال گردن (البرز مرکزی)
خط‌الرأس، بالاترین خطی که دو قله را به هم وصل می‌کند.	`natural=ridge`	خط‌الرأس جوپار خط‌الرأس دوبرار (البرز شرقی) خط الرأس جبال بارز
یال، بالاترین بخشی که دو دامنه در آنجا به هم می‌رسند. تگی برای ثبت یال وجود ندارد. فقط یالهای نامدار را که برای صعود و فرود از آنها استفاده می‌شود می‌توان با تگ `highway=path` بصورت مسیر ثبت کرد.		یال قاطرکش (اشترانکوه) یال داغ (دماوند) یال شرقی شاه معلّم
تیغه، خط‌الرأس سنگی باریک	`natural=arete`	تیغه ژاندارک (خلنو) پل صراط (پلوار) سوزنیهای کلاغ لان
گرده، یال سنگی باریک و شیبدار	`natural=arete`	گرده آلمانها (علمکوه) شانه شرقی (سرکچال) گرده قوچگر (دیزباد)
دره	`natural=valley`	دره دریوک (البرز مرکزی) دره یخار (دماوند) دوزخ دره (الوند)
تنگه، دره باریک با دیواره‌های بلند	`natural=gorge`	شیروان دره (سبلان) تنگه واشی (فیروزکوه) کال جنی (نایبند) کول خدنگ (زردکوه)
رود	`waterway=river`	وارنگه‌رود رود دز قزل اوزن
جویبار، رود باریکی که بتوان از روی آن پرید	`waterway=stream`
آبشار این تگ باید به یک نقطه از رودخانه یا جویبار داده شود. نام و ارتفاع و عرض آبشار توسط `name=` و `height=` و `width=*` تعیین می‌شود.	`waterway=waterfall`	آبشار مارگون آبشار یخی (دماوند)
چشمه، نقطه‌ای که آب از زمین بیرون می‌آید قابل شرب بودن آب چشمه را می‌توان با تگ `drinking_water=` تعیین کرد. همچنین تگ `seasonal=` برای مشخص کردن فصلی یا دائمی بودن چشمه استفاده می‌شود. این دو تگ اهمیت حیاتی برای کوهنوردان دارد و نباید بر اساس حدس و گمان ثبت شود.	`natural=spring`	چشمه میشی چشمه نرگس باداب سورت
تک درخت نوع درخت (بر مبنای نوع برگ) را می‌توان با تگ `leaf_type=*` مشخص کرد.	`natural=tree`	سرو ابرکوه انجیر معابد کیش تک درخت ارس
دهلیز	`natural=couloir`	قیف مصیبت (جوپار) دهلیز عباس جعفری (دره یخار) قیف جنوبی آلاداغ
صخره، سنگ بزرگ غیر قابل جابجایی اگر بر روی آن سنگ‌نوردی هم انجام می‌شود تگ `sport=climbing` اضافه می‌شود و جنس سنگ را نیز می‌توان با `climbing:rock=*` مشخص کرد.	`natural=rock`	سنگ عقاب (سبلان) سنگ مریم (بند یخچال) سنگ سماور (علمکوه)
شکاف یخچالی	`natural=crevasse`	شکاف یخچال هرم داغ
دهانه آتشفشان فعال، غیرفعال یا خاموش بودن آن با تگ `status=*` مشخص می‌شود.	`natural=volcano`	کوه تفتان کوه دماوند
دهانه غار	`natural=cave_entrance`	غار پراو اشکفت سلمان غار اسپهبد خورشید
رشته‌کوه	`natural=mountain_range`	البرز مرکزی زاگرس شمالی

در ثبت محل قله باید توجه داشت که لازم است قله در بلندترین نقطه ثبت گردد. محلی که عموم کوهنوردان هنگام فتح قله جمع می‌شوند، لزوماً خود قله نیست. قله‌های دماوند و سبلان نمونه‌های تفاوت محل تجمع و محل قله است.
اگر بخشی از یک خط‌الرأس، تیغه‌ای باشد، ثبت تیغه در آن بخش ارجح است و آن بخش باید natural=arete تگ شود. سایر بخشها natural=ridge ثبت می‌شود.
اگر بخشی از یک خط‌الرأس یا تیغه، تاج یک دیواره عمودی باشد، طوری که یک طرف آن، دیواره تقریبا عمودی باشد و طرف دیگر شیب ملایم داشته باشد، ثبت دیواره در آن بخش ارجح است و آن بخش باید natural=cliff تگ شود.
رودخانه و جویبار باید همسو با جهت آب رسم شوند یعنی از بالا به پایین.
برای رسم بستر رودخانه خشک یا جویبار خشک که فقط گاهی سیل از آن عبور می‌کند، تگ intermittent=yes اضافه می‌شود.
برای تعیین چشمه‌های کم‌آب که گاهی خشک و گاهی جاری هستند می‌توان از تگ intermittent=yes استفاده کرد.
عوارضی که ذاتاً خطی هستند (مثل رود، دره، خط الرأس و...) ترجیحاً نباید بصورت نقطه ثبت شوند، مگر اینکه موقتاً ثبت شده باشند تا بعداً مسیر اصلی آنها بصورت خطی رسم گردد.
محل ثبت natural=valley برای دره‌ای عمیق و Vشکل که رود یا جویبار در آنها جریان دارد، باید عیناً روی مسیر رود باشد؛ ولی اگر دره عریض و Uشکل باشد، مسیر ثبت باید از وسط بستر دره بگذرد و لازم نیست بر خط‌القعر رود منطبق باشد.

پوشش زمین

موضوع	تگ	مثال
جنگل نام جنگل و نوع درختان را می‌توان با تگهای`name=` و `leaf_type=` مشخص کرد.	`natural=wood`	جنگل فندقلو
جنگل مصنوعی (منطقه درختکاری شده) نوع درختان را می‌توان با تگ `leaf_type=*` مشخص کرد.	`landuse=forest`	جنگل راش سنگده
گون‌زار، خارستان، خلنگزار	`natural=heath`
علفزار	`natural=grassland`	ارشد چمن (سهند)
بیابان، کویر	`natural=desert`	کویر شهداد
زمین صخره‌ای، سطح سنگی تقریباً بدون پوشش گیاهی	`natural=bare_rock`	روستای رندان
شیب ریزال، شیب شن‌اسکی، سنگلاخ ریزشی، دامنه‌ی پوشیده از شن و سنگهای فروریخته از صخره‌های فرسوده	`natural=scree`	ریزالهای بیژن 3
بوته‌زار، مناطق بایر پوشیده از بوته و درختچه‌های خاردار	`natural=scrub`	ساحل رود ارس
دریاچه، تالاب	`natural=water`	دریاچه گهر تالاب میانکاله
برکه، استخر	`natural=water` `water=pond`	استخر لاهیجان برکه فصلی (توچال)
برفچال فقط برفچالهایی را باید ثبت کرد در بعضی از تابستانها دوام می‌آورند. برفچالهایی که همیشگی‌اند، عملاً به یخچال تبدیل می‌شوند.	`natural=snowfield`	کاسه زردکوه
یخچال اگر از عکس ماهواره‌ای برای ثبت محدوده یخچال استفاده می‌شود باید دقت کرد که عکس مربوط به آخرین تابستان باشد و یخچال در کوچکترین اندازه خود باشد. برفچالهایی که در فصلهای سرد به یخچال اضافه می‌شود نباید جزء یخچال فرض گردد.	`natural=glacier`	یخچال کسرا علمچال

ثبت مسیر کوهنوردی

انواع مسیر کوهنوردی

موضوع	تگ	مثال
جاده آسفالته فرعی، راه دسترسی به روستا	`highway=unclassified` `surface=asphalt`	جاده ارفع‌ده جاده ناندل
جاده خاکی دوطرفه	`highway=track` `surface=unpaved`
جاده خاکی باریک (غیر قابل تردد توسط خودرو)	`highway=path`
جاده آفرودی	`highway=track` `4wd_only=yes`	جاده تنگ گلو
پاکوب راه مالرو	`highway=path` `surface=ground`	پاکوب قله شاهوار راه مالرو شمال شرقی دماوند
راه شن‌اسکی، مسیر ریزال تگ مناسبی برای تعیین مسیر شن‌اسکی وجود ندارد. تگ مذکور فقط پیشنهاد می‌شود. مسیر باید از بالا به پایین رسم شود.	`highway=path` `incline=down` `description:en=scree run trail; Not suitable for ascending`	شن‌اسکی جنوبی دماوند مسیر قله ریزان
پله، مسیر پلکانی تعداد پله‌ها را با تگ `step_count=*` می‌توان مشخص کرد.	`highway=steps`	راه قلعه رودخان

ویژگیهای مسیر

ویژگی	مقدار	تگ
سختی مسیر میزان سختی پیمایش پاکوبها و مسیرهای کوهنوردی بر اساس رده‌بندی باشگاه کوهنوردی سوئیس (T1 تا T6)	پیاده‌روی	`sac_scale=hiking`
	کوهپیمایی	`sac_scale=mountain_hiking`
	کوهپیمایی سنگین	`sac_scale=demanding_mountain_hiking`
	کوهنوردی	`sac_scale=alpine_hiking`
	کوهنوردی سنگین	`sac_scale=demanding_alpine_hiking`
	کوهنوردی دشوار و چالشی	`sac_scale=difficult_alpine_hiking`
جنس سطح مسیر	قلوه سنگ	`surface=gravel`
	سنگریزه، شن	`surface=sand`
	خاک نرم	`surface=dirt`
	گِل	`surface=mud`
	چمن، علف	`surface=grass`
	زمین طبیعی (مناسب پاکوبها اگر جنس دقیق مسیر معلوم نباشد)	`surface=ground`
	برف (مناسب مسیرهای عبوری از برفچال و یخچال)	`surface=snow`
	یخ (مناسب مسیرهای عبوری از برفچال و یخچال)	`surface=ice`
	چوب (مناسب پلهای چوبی)	`surface=wood`
	فلز (مناسب پلهای فلزی)	`surface=metal`
	آسفالت	`surface=asphalt`
پیدایی مسیر میزان قابل مشاهده بودن پاکوبهای کوهنوردی بر اساس رده‌بندی باشگاه کوهنوردی سوئیس	پاکوب کاملاً آشکار است.	`trail_visibility=excellent`
	پاکوب همیشه پیداست اما گاهی باید دنبال آن گشت.	`trail_visibility=good`
	پاکوب اغلب آشکار است.	`trail_visibility=intermediate`
	پاکوب گاهی گم می‌شود و برخی بخشهای مسیر بدون پاکوب است.	`trail_visibility=bad`
	اغلب پاکوبی وجود ندارد.	`trail_visibility=horrible`
	بدون پاکوب	`trail_visibility=no`
عرض راه	(مقدار برحسب متر)	`width=*`
شیب راه	(مقدار برحسب درصد)	`incline=*`
ایمنی مسیر	مسیر مجهز به ابزار فنی است. (طناب، نردبان، ...)	`assisted_trail=yes`
طول مسیر	(مقدار برحسب کیلومتر)	`distance=*`

تگ sac_scale=* ربطی به سختی یک برنامه کوهنوردی ندارد و صرفاً درباره مسیر صعود است.
اشتباه متداول در ثبت سختی مسیر، اغراق در سختی است. اکثر پاکوبها از نوع پیاده‌روی یا کوهپیمایی هستند لذا دقت شود که در تشخیص سختی مسیر اشتباه نشود. برای تعریف دقیقِ هر یک از موارد به صفحه sac_scale=* مراجعه شود.
اگر جنس سطح جاده خاکی را دقیقاً ندانیم می‌توان با surface=unpaved تگ کرد. اگر جنس سطح پاکوب را دقیقاً ندانیم می‌توان با surface=ground تگ کرد. ولی اگر جنس آنها دقیقاً معلوم است بهتر است از تگهای دقیقتر طبق فهرست مذکور استفاده شود.
در نقشه باید پاکوبهای واقعی که وجود دارند ثبت شوند. اگر در مسیری پاکوب وجود ندارد و هدف از ثبت، نشان دادن مسیر صعود برای کوهنوردان است، حتماً از تگ trail_visibility=no استفاده شود تا مشخص باشد که در آن محل پاکوبی وجود ندارد.

عوارض مسیر

تگهای مربوط به یک عارضه در مسیر را، باید در محل مناسب روی یک نقطه از مسیر یا بخشی از مسیر تعریف کرد.

موضوع	تگ	مثال
پل	`bridge=yes` `layer=1`	پل بازُفت پل زنگوله
گدار، تقاطع رودخانه و راه، بخش کوچکی از مسیر که آب به روی آن جاری است	`ford=yes`
گدار سنگچین شده، تقاطع راه با رودخانه‌ای که برای عبور از عرض آن، سنگ چیده شده است	`ford=stepping_stones`
سر گردنه، بلندترین نقطه مسیر در گذر از کوه نام و ارتفاع آن توسط `name=` و `ele=` تعیین می‌شود.	`mountain_pass=yes`	گردنه چقاگرگ گردنه دیزین
طناب ثابت، کابل نشان‌دهنده محل تجهیز مسیر به طناب ثابت است. اگر طول طناب مشخص است می‌توان بجای yes مقدار عددی آن را بر حسب متر جایگزین کرد. می‌توان با تگ `safety_rope_side=*` سمت نصب طناب ایمنی را (نسبت به جهت راه) تعیین کرد.	`safety_rope=yes`	مسیر کافه رجب به شیرپلا (توچال) دره خرپران (جوپار)
نردبان نشان‌دهنده محل تجهیز مسیر به نردبان است. اگر طول نردبان مشخص است می‌توان بجای yes مقدار عددی آن را بر حسب متر جایگزین کرد.	`ladder=yes`	ستیغ رُنج مسیر قله بارو
پله فلزی، میخ نشان‌دهنده محل تجهیز مسیر به پله فلزی یا میخ است. اگر تعداد پله‌ها مشخص است می‌توان بجای yes تعداد آن را نوشت.	`rungs=yes`	راهرو رجب (جوپار)
گرگر	`aerialway=zip_line` `oneway=no`	گرگر آب زالکی گرگر مارون
دروازه	`barrier=gate`

علائم راهنمای مسیر

موضوع	تگ	نوع تگ	عکس
سنگچین	`man_made=cairn`
پرچم	`man_made=flagpole`
تابلو جهت‌نما	`tourism=information` `information=guidepost` `hiking=yes`
تابلو مسافت کیلومترِ نوشته شده روی تابلو با تگ `distance=*` مشخص می‌شود.	`highway=milestone` `distance=*`
تابلو اطلاعات کوهنوردی	`tourism=information` `information=board` `hiking=yes`
تابلو کروکی یا نقشه کوهنوردی	`tourism=information` `information=map` `hiking=yes`

ثبت امکانات کوهستان

پناهگاهها و محل شبمانی

موضوع	تگ	مثال
پناهگاه ساختمانی مجهز به خوابگاه، سیستم گرمایشی و بوفه، با مسئول اداره‌کننده پناهگاه	`tourism=alpine_hut`	اردوگاه کلکچال پناهگاه تخت میشان
پناهگاه بدون مسئول ساختمانی مجهز به خوابگاه و سیستم گرمایشی و امکان پخت‌و‌پز بدون مسئول اداره‌کننده	`tourism=wilderness_hut`
جانپناه ساختمانی بدون امکانات که کوهنوردان فقط برای خوابیدن یا در امان ماندن از هوای بد در آن مستقر می‌شوند.	`amenity=shelter` `shelter_type=basic_hut`	جانپناه پنج‌هزار (دماوند) جانپناه لجنی (سرکچال)
محل مناسب چادرزنی	`tourism=camp_site` `backcountry=yes` `tents=yes`	حصارچال تخت فریدون
امامزاده	`amenity=place_of_worship` `building=shrine` `religion=muslim` `denomination=shia`	امامزاده بی‌بی زرین قمر
دیوار سنگی، پناه سنگچین	`barrier=wall` `wall=dry_stone`
گوسفندسرا برای گوسفندسرا تگ استانداردی وجود ندارد اما پیشنهاد می‌شود که این تگها به کار رود. برای جزئیات بیشتر و اطلاعات دقیق‌تر مراجعه کنید به این بحث (به زبان انگلیسی).	`man_made=sheepfold` `area=yes` `building:material=dry_stone`	گوسفندسرای احسانی گوسفندسرای گردنه‌سر
شکاف سنگ مناسب بیواک	`amenity=shelter` `shelter_type=rock_shelter`

ویژگی‌های پناهگاه

ویژگی	برای	تگ	مثال
ظرفیت اسکان تعداد نفراتی که می‌توانند در محل بخوابند	پناهگاه جانپناه محل کمپ	`capacity=*`	مثال اول: پناهگاه شیرپلا (توچال) `tourism=alpine_hut` `name=پناهگاه شیرپلا` `name:en=Shirpala` `ele=2750` `capacity=150` `opening_hours=4:00-22:00` `reservation=required` `fee=yes` `phone=+982144238801` `mattress=yes` `drinking_water=yes` `toilets=yes` `shower=yes` `first_aid=yes` `building:levels=3` `building:condition=preserved` `building:material=stone` `water_source=spring` `electricity=grid` `start_date=1962` مثال دوم: جانپناه چال کبود (اشترانکوه) `amenity=shelter` `shelter_type=basic_hut` `name=جانپناه چال کبود` `name:en=Chal Kaboud` `ele=3650` `capacity=20` `mattress=no` `drinking_water=no` `first_aid=no` `building:levels=2` `building:condition=preserved` `building:material=metal` `access=yes` `lit=yes` `electricity=solar` `water_source=snow`
ساعت کاری	پناهگاه	`opening_hours=*`
وضعیت رزرو تخت	پناهگاه	`reservation=*`
شماره تلفن	پناهگاه	`phone=*`
پولی یا رایگان	پناهگاه محل کمپ	`fee=*`
تشک یا تخت خواب	پناهگاه جانپناه امامزاده	`mattress=*`
آب آشامیدنی	پناهگاه جانپناه محل کمپ امامزاده گوسفندسرا	`drinking_water=*`
دستشویی	پناهگاه امامزاده	`toilets=*`
دوش	پناهگاه	`shower=*`
جعبه کمکهای اولیه	پناهگاه جانپناه	`first_aid=*`
امکان استفاده و دسترسی برای عموم باز است؟ یا قفل است؟ یا امکان گرفتن کلید با هماهنگی وجود دارد؟	جانپناه امامزاده گوسفندسرا	`access=*`
روشنایی، چراغ برق	جانپناه امامزاده محل کمپ	`lit=*`
تعداد طبقات	پناهگاه جانپناه	`building=yes` `building:levels=*`
وضعیت ساختمان جانپناه، میزان ویرانی یا سلامت ساختمان	پناهگاه جانپناه امامزاده	`building:condition=*`
جنس دیوار ساختمان	پناهگاه جانپناه امامزاده گوسفندسرا	`building:material=*`
منشأ تأمین آب (چشمه، رودخانه، چاه، برف، لوله‌کشی شهری و...)	پناهگاه جانپناه محل کمپ امامزاده گوسفندسرا	`water_source=*`
تأمین برق	پناهگاه جانپناه محل کمپ امامزاده گوسفندسرا	`electricity=*`
سال ساخت، تاریخ تأسیس (به تقویم میلادی)	پناهگاه جانپناه امامزاده	`start_date=*`

امداد و نجات

موضوع	تگ	نوع تگ	عکس
پایگاه امداد و نجات	`emergency=mountain_rescue`
فرودگاه هلیکوپتر (پد فرود)	`aeroway=helipad`
زمین تخت مناسب فرود اضطراری هلیکوپتر	`emergency=landing_site`
جعبه کمکهای اولیه	`emergency=first_aid_kit`
تلفن اضطراری	`emergency=phone`
باکس امدادی	`emergency=rescue_box`

سایر امکانات رفاهی

امکانات رفاهی مثل دستشویی، آب خوردن و ... که بیرون از پناهگاهها و یا بطور مستقل تعبیه شده باشد با تگهای زیر تعریف می‌شود.

موضوع	تگ	نوع تگ	عکس
دستشویی	`amenity=toilets`
آبخوری	`amenity=drinking_water`
پارکینگ (معمولاً در مبدأ صعود)	`amenity=parking` `parking=surface`
نیمکت	`amenity=bench`

موضوعات تکمیلی

نام

تعیین نام هر عارضه اهمیت اساسی دارد اما اگر به نام عارضه‌ای شک دارید به‌هیچ‌وجه نام آن را حدس نزنید و از گذاشتن نامهای شخصی بپرهیزید. درج نام عارضه در نقشه دارای ظرافتهایی است که در این بخش به آن پرداخته می‌شود. تگهایی که برای نامگذاری استفاده می‌شود به شرح زیر است:

تگ	توضیح	مثال 1	مثال 2
`name=*`	نام رایج عارضه به زبان فارسی با این تگ مشخص می‌شود. اگر عارضه نام دومی هم دارد هرگز آن را در پرانتز بعد از نام اصلی قرار ندهید. با این تگ فقط یک نام را تعیین کنید. کلماتی که نوع عارضه را تعیین می کنند مثل قله، گردنه، رودخانه، آبشار و... را ترجیحاً در عنوان عارضه ذکر نکنید مگر اینکه جزئی از نام باشد.	`waterway=river` `name=زاینده‌رود`	`natural=peak` `name=بینالود`
`name:en=*`	نام عارضه به زبان انگلیسی برای غیر‌فارسی‌زبانان با این تگ مشخص می‌شود. حتماً از منابع و نقشه‌های معتبر برای املای نام انگلیسی استفاده کنید.	`natural=peak` `name=توچال` `name:en=Tochal`	`natural=glacier` `name=مرجیکش` `name:en=Marjikesh`
`alt_name=*`	اگر عارضه غیر از نام رایج نام دیگری هم دارد می‌توان با این تگ آن را مشخص کرد. اگر عارضه چند نام فرعی داشته باشد، همه نامهای فرعی با «;» از هم جدا شده، در همین تگ تعریف می‌شود.	`natural=peak` `name=اشترانکوه` `alt_name=سنبران`	`amenity=shelter` `shelter_type=basic_hut` `name=جانپناه امیری` `alt_name=جانپناه سیاه‌سنگ`
`loc_name=*`	نام محلی عارضه که بین مردم و کوهنوردان منطقه مشهور است اما توسط عموم ایرانیان با این نام خوانده نمی‌شود با این تگ ثبت می‌گردد. نام محلی ممکن است به زبان فارسی نباشد اما در این تگ به خط فارسی نوشته می‌شود.	`natural=peak` `name=سبلان` `loc_name=ساوالان`	`natural=peak` `name=دیوچال` `loc_name=نوکانی`
`name:fa=*`	نام فارسی عارضه‌های خارج از مرز ایران با این تگ ثبت می‌شود. این تگ برای هیچ عارضه‌ای در داخل مرز ایران نباید به کار رود.	`place=locality` `name=Hillary Step` `name:fa=قدمگاه هیلاری`	`natural=volcano` `name=Uhuru Peak` `name:fa=کلیمانجارو`

ترجیحاً در نام فارسی عارضه‌ها نباید از علائم اعراب استفاده شود زیرا کاربر نمی‌تواند عارضه را با جستجوی نام پیدا کند. همچنین در برخی نرم افزارها و همچنین در opencyclemap نامهای دارای اعراب درست نشان داده نمی‌شوند.

گاهی در تشخیص نام اصلی قله (name) و نام دوم (alt_name) اختلاف است. قاعده ثابتی برای تشخیص نام اصلی (رایج) قله‌ها وجود ندارد اما نکات زیر می‌تواند راهنما باشد:

ردیف	راهنمایی	مثال 1	مثال 2
1	اگر یکی از نامهای قله بین عموم مردم مشهورتر باشد و نام دیگر فقط بین کوهنوردان رایج باشد، نام عمومی‌تر نام اصلی است و نام مختص کوهنوردان نام دوم قله است.	`natural=peak` `name=دنا` `alt_name=قاش مستان`	`natural=peak` `name=زردکوه` `alt_name=کلونچی`
2	اگر یکی از نامهای قله، دارای صفت «بزرگ» یا «کوچک» باشد، احتمالاً آن عنوان، نام اصلی قله نیست.	`natural=peak` `name=شکرلقاس` `alt_name=ناظر بزرگ`	`natural=peak` `name=میش نو` `alt_name=ناز کوچک`
3	اگر یکی از نامهای قله، دارای صفت «شرقی»، «غربی»، «شمالی»، «جنوبی» یا «میانی» باشد، احتمالاً آن عنوان، نام اصلی قله نیست.	`natural=peak` `name=رستم چال` `alt_name=نرگس شمالی`	`natural=peak` `name=پازنک` `alt_name=مورگل غربی`
4	اگر یکی از نامهای قله، دارای شماره باشد، احتمالاً آن عنوان، نام اصلی قله نیست.	`natural=peak` `name=سیاه غار` `alt_name=سرکچال 2`	`natural=peak` `name=ماش` `alt_name=بیژن 1`
5	در میان قله‌های همنام که با شماره یا صفتی از هم متمایز می‌شوند، نام اصلی بلندترین قله را می‌توان همان نام بدون شماره یا صفت در نظر گرفت و نام دوم آن را همراه با شماره یا آن صفت ثبت کرد.	`natural=peak` `name=انگمار` `alt_name=انگمار 1`	`natural=peak` `name=لشگرک` `alt_name=لشگرک بزرگ`

هیچیک از موارد بالا، قانون صددرصدی در تعیین نام اصلی قله‌ها نیست و درنهایت شاید نیاز شود که برای تعیین نام رایجتر برخی قله‌ها، از نقشه‌های مختلف، راهنمایان محلی یا پیشکسوتان کوهنوردی کمک گرفته شود.

ارتفاع

سه نوع ارتفاع با سه تگ متفاوت وجود دارد که نباید با هم اشتباه گرفته شوند.

موضوع	توضیح	مثال
ارتفاع از سطح دریا `ele=*`	تعیین ارتفاع هر عارضه از سطح دریا در نقشه‌های کوهنوردی مفید است. برای هر عارضه‌ی نقطه‌ای مثل قله، گردنه، چشمه، غار، جانپناه، پارکینگ و... می‌توان ارتفاع از سطح دریا را تعریف کرد. بدین منظور از تگ `ele=*` استفاده می‌شود و میزان ارتفاع بر حسب متر تعیین می‌گردد. درج ارتفاع قله‌ها همردیف درج نام قله دارای اهمیت است و به نوعی تعیین‌کننده هویت قله است. از آنجا که ارتفاع دقیق قله‌ها مشخص نیست، همیشه در وارد کردن آن باید از منابع معتبرتر استفاده کرد. در ایران بجز چند قله از جمله دماوند که اندازه‌گیری دقیقتری برای آن انجام شده، ارتفاع سایر قله‌ها را بایست از نقشه‌های پوششی کشور یا نقشه‌های توپوگرافی سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح خواند. بهیچ وجه نبایست ارتفاع قله‌ها را بر اساس جستجو در اینترنت یا اندازه‌گیری شخصی با جی‌پی‌اس تگ کرد. دقت جی‌پی‌اس‌ها پایین است و اگر هیچ منبعی برای تعیین ارتفاع یک قله در دست نیست با میانگین‌گیری از چندین اندازه‌گیری مختلف توسط جی‌پی‌اس‌های کالیبره می‌توان ارتفاع را تخمین زد.	`natural=peak` `name=گنو` `ele=2350`
ارتفاع نسبی `prominence=*`	ارتفاع نسبی (برجستگی) شاخصی است که میزان اصلی یا فرعی بودن قله را مشخص می‌کند. ارتفاع نسبی با این تگ بر حسب متر تعریف می‌شود. بجز چند قله اصلی در ایران، سایر قله‌ها ارتفاع نسبی مشخصی ندارند. برای درج تقریبی ارتفاع نسبی می‌توان از اطلاعات Google Fusion Tables کمک گرفت که البته دارای خطای زیادی است. ارتفاع نسبی فقط برای عارضه‌های `natural=peak` و `natural=volcano` کاربرد دارد. ارتفاع نسبی دقیق را می‌توان از روی نقشه‌های پوششی کشور محاسبه کرد.	`natural=peak` `name=نایبند` `ele=2960` `prominence=1968`
ارتفاع عارضه (از پایین تا بالا) `height=*`	برای درج ارتفاع ساختمان، آبشار، پل، پرچم، درخت و ... از این تگ استفاده می‌شود. این مشخصه ربطی به ارتفاع از سطح دریا ندارد و بیان‌کننده بلندی خود عارضه است و برحسب متر تعیین می‌شود.	`waterway=waterfall` `name=آبشار لاتون` `height=104`

توضیح

تگ	توضیح	مثال
`description=*`	توضیحات تکمیلی، اطلاعات بیشتر، توصیف، هشدارهای ایمنی و... در چند کلمه و حداکثر در سه جمله به زبان فارسی	`natural=peak` `name=بل` `description=بلندترین قله استان فارس`
`wikipedia=*`	عنوان صفحه ویکیپدیا درباره عارضه؛ اگر صفحه فارسی ویکیپدیا لینک می‌شود قبل از عنوان صفحه :fa و اگر صفحه انگلیسی ذکر می‌گردد قبل از عنوان عبارت :en گذاشته می‌شود.	`natural=peak` `name=تخت سلیمان` `wikipedia=en:Mount Takht-e Suleyman`
`website=*`	آدرس صفحه رسمی مربوط به عارضه
`image=*`	آدرس عکس یا تصویری از عارضه بیرون از OSM	`waterway=waterfall` `name=آبشار دوقلو` `image=https://tehranimage.com/wp-content/uploads/2018/12/2-4.jpg`

تگهای متفرقه

تگ	توضیح	مثال
`place=locality`	منطقه غیرمسکونی؛ برای ثبت اسم منطقه‌ای که هیچ عارضه‌ای ندارد استفاده می‌شود.	بام برفی دماوند: `place=locality` `name=بام برفی`
`place=isolated_dwelling`	سکونتگاه دورافتاده (حداکثر دو خانه)	سکونتگاه یک عشیره لر در کناره رود آب زالکی: `place=isolated_dwelling` `name=برآفتاب`
`boundary=protected_area`	منطقه حفاظت شده	منطقه‌ی حفاظت شده‌ی بهرام گور: `boundary=protected_area` `protect_class=5` `name=بهرام گور` `protection_title=Protected Area`
`amenity=ranger_station`	محیط‌بانی	پاسگاه محیطبانی گرمابدر: `amenity=ranger_station` `name=محیط بانی گرمابدر` `building=yes`
`office=forestry`	جنگلبانی	اداره جنگلبانی آران و بیدگل: `office=forestry` `name=جنگلبانی آران و بیدگل`
`shop=outdoor`	فروشگاه وسایل کوهنوردی، سنگنوردی، طبیعت گردی و کمپینگ	یک فروشگاه لوازم کوهنوردی در اصفهان: `shop=outdoor` `name=اسنوند` `name:en=Snond` `website=https://snond.ir/`
`isolation=*`	شعاع قلمرو قله؛ بزرگترین فاصله‌ای از قله که هیچ نقطه‌ای مرتفعتر از آن قله نباشد. شعاع قلمرو (بر حسب کیلومتر) فقط برای عارضه‌های `natural=peak` و `natural=volcano` کاربرد دارد.	کوه گرین در زاگرس شمالی: `natural=peak` `name=گرین` `ele=3630` `prominence=1780` `isolation=98`
`seasonal=*`	فصلی/دائمی؛ برای توصیف وضعیت عوارض آبی مثل چشمه، دریاچه و رودخانه به کار می‌رود.	چشمه قابل شربی که در فصول بارانی جاری است اما در سایر فصلها خشک می‌شود: `natural=spring` `ele=2500` `drinking_water=yes` `seasonal=wet_season`
`man_made=geoglyph`	تپه‌نگاره، زمین‌نگاره؛ نوشته یا نمادی که روی کوه‌ها و تپه‌ها معمولاً با خرده‌سنگ ایجاد می‌کنند.

منابع

گردآوری اطلاعات

داده‌هایی که به نقش وارد می‌شود همیشه باید از معتبرترین منابع گردآوری شده باشد. لازم است که با مراجع و نقشه‌های کوهنوردی آشنا بوده، میزان دقت و اعتبار هر یک را بدانید.
- اطلاعات چاپی:

نقشه‌های پوششی کشور (مقیاس 1:25000) - دقت اسامی ضعیف، اطلاعات مفصل، دقت ارتفاع بسیار خوب
نقشه‌های توپوگرافی سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح (مقیاس 1:50000)- اسامی نادقیق، و دقت ارتفاع قابل قبول
کتابها، کروکی‌ها و نقشه‌های کوهنوردی - عموماً محل عارضه‌ها دقیق نیست اما اطلاعات مفیدی درباره مسیر، جانپناهها، چشمه‌ها، اسامی محلها و... ارائه می‌دهند. دقت ارتفاعها ضعیف است.

- اطلاعات دیجیتال:

پایگاه ملی نامهای جغرافیایی ایران (GNDB) - اطلاعات کامل و مفصل اما کم دقت؛ امکان جستجو بر اساس نام و محل عارضه‌ها؛ املای انگلیسی نامها؛ رابط کاربری ضعیف
مسیرهای ثبت‌شده Wikiloc
جدول تلفیقی گوگل (Google Fusion Table)- ارتفاع نسبی قله‌ها و گردنه‌های مرجع؛ دقت نسبتاً پایین.
عکسها و گزارش برنامه‌های ثبت‌شده در وب
تصاویر ماهواره‌ای در OSM - با احتیاط عمل کنید! نیاز به درک جابجایی و اعوجاجات تصویر دارد.

در استفاده از هر نوع مرجع و نقشه، حق مؤلف (کپی‌رایت) باید رعایت شود.

درج منبع

ثبت منبع اطلاعاتی که وارد نقشه می‌شود، ایده خوبی است چون از اصلاحات بی‌مورد و بحثهای اضافی می‌کاهد و به کاربران و اصلاح‌کنندگان نقشه اطمینان بیشتری می‌دهد. برای ثبت مرجع هر یک از اطلاعات وارده، تگ مربوط به آن به کار می‌رود. علاوه بر تگ عمومی source=* که حین ذخیره اطلاعات درج می‌شود، تگهایی که ممکن است در نقشه کوه به کار آید عبارتند از source:ele=*، source:prominence=* و source:surface=* که به ترتیب برای معرفی منبع ارتفاع، ارتفاع نسبی و جنس زمین استفاده می‌شوند.
در صورت تغییر هر یک از مشخصات یک عارضه، لازم است که منبع جدید آن مشخصه هم اصلاح گردد.

مقدارهای اختصاصی تگ منبع در زیر فهرست شده‌است.

مرجع	مقدار تگ	مثال
نقشه پوششی کشور	Iran Coverage Map	`source:ele=Iran Coverage Map`
نقشه سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح	Iran NGO Map	`source:prominence=Iran NGO Map`
ثبت GPS	gpx	`source:position=gpx`
جداول تلفیقی گوگل	GFT	`source:prominence=GFT`
اطلاعات فضایی ناسا	SRTM	`source:ele=SRTM`
تابلو	guidepost	`source:ele=guidepost`
سایت peaklist	peaklist.org	`source:prominence=peaklist.org`
تحقیق میدانی، بازدید محلی	survey	`source:surface=survey`

مقایسه دقت منابع درج ارتفاع

از آنجا که درج ارتفاع برای عوارض کوهستانی دارای اهمیت است، باید به میزان خطا و دقت هر یک از منابعی که برای ثبت ارتفاع در تگ ele=* استفاده می‌شود، آشنا بود. اگر در کوهستان مشاهده می‌کنید که عدد جی‌پی‌اس شما با ارتفاع نوشته شده بر روی تابلو یا عدد درج شده در نقشه فرق دارد، باید آگاه باشید کدام عدد دقیقتر است و کدام روش اندازه‌گیری خطای کمتری دارد.

در جدول زیر سعی شده است که منابع ارتفاع به لحاظ میزان دقت آنها معرفی و مقایسه شوند. تگ ele=* ترجیحاً باید از روی منابع ردیفهای اول تعریف گردد.

مرجع	میزان دقت
اندازه‌گیری رسمی سازمان نقشه‌برداری	دقیق و قابل اعتماد
نقشه پوششی کشور (مقیاس 1:25،000)	قابل اعتماد
نقشه سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح (مقیاس 1:50،000)	قابل قبول
جداول تلفیقی گوگل (اطلاعات فضایی ناسا)	دارای خطا
اندازه‌گیری با GPS	دارای خطا
تابلو قله	غیر قابل اعتماد
منابع اینترنتی، گزارش برنامه، کروکی و نشریات قدیمی	غیر قابل اعتماد
نقشه نظامی شوروی (مقیاس 1:100،000)	غیر قابل اعتماد
نقشه سازمان نقشه‌برداری ایالات متحده (مقیاس 1:250،000)	غیر قابل اعتماد

روشن است که جدول فوق به این معنا نیست که هر عددی که بر روی تابلو قله نوشته شده یا در گزارش برنامه ذکر شده غلط است. این جدول فقط وضعیت عمومی منابع را مقایسه کرده است تا چشم‌اندازی را برای ویرایشگران حساس آشکار کند. «غیر قابل اعتماد» تنها به معنای آن است که بدون تحقیق نبایست منبع مورد نظر را اساس درج ارتفاع در OSM قرار داد.

نرم‌افزارهای کوهنوردی

نرم‌افزارهای ناوبری که از نقشه‌های OSM استفاده می‌کنند درصورتی برای کوهنوردان مناسبند که امکان ثبت مسیر و دنبال کردن مسیر ثبت شده را داشته باشند؛ عوارض کوهستان و مسیرهای کوهپیمایی را نشان دهند، و نقشه توپوگرافی ایران را ارائه کنند. نرم‌افزارهای زیر که از نقشه‌های OSM استفاده می‌کنند علاوه بر موارد مذکور، امکانات دیگری برای کوهپیمایی دارند.

OruxMaps - نرم‌افزار اندرویدی با امکانات فراوان، انواع نقشه‌های آنلاین و آفلاین، امکان ذخیره نقشه، امکان ثبت نقاط، نمایش لحظه‌ای ارتفاع و...
Trekarta - نرم‌افزار اندرویدی ویژه کوهپیمایی با امکان نمایش سختی و پیدایی مسیرهای کوهنوردی
OsmAnd
MAPS.ME
Strava - نرم‌افزاری برای اندروید و iOS با امکان به‌اشتراک‌گذاری مسیر و مشاهده مسیرهای به‌اشتراک‌گذاشته‌شده و محاسبه کالری مصرف‌شده

برای مقایسه کاملتر نقشه‌های کوهنوردی بر پایه OSM مراجعه کنید به Compare Hiking Maps

اشتباهات متداول

هیچکس بدون اشتباه نیست و همه ویرایشگران نقشه گاهی اشتباه می‌کنند. در اینجا برخی اشتباهات متداول که بیشتر تازه‌کاران در زمینه کوه و کوهنوردی دچار آن می‌شوند فهرست شده است. اما خطرناکتر از همه اینها آن است که کسی که وارد کار ویرایش می‌شود گمان کند که بری از اشتباه است. همیشه بایست در برخورد با اطلاعاتی که ظاهراً غلط در نقشه وارد شده محتاطانه عمل کرد و جایی برای اشتباه یا نقص اطلاعات خود باقی گذاشت. پیش از اطمینان از درستی اطلاعات خود، نباید نقشه را اصلاح کرد.

اشتباه	توضیح	مثال نادرست	مثال درست
ثبت دو نام مختلف در یک تگ	اگر عارضه‌ای دارای دو نام مختلف است، نام دوم باید توسط تگ `alt_name=` یا `loc_name=` ثبت شود و نباید در کنار نام اول داخل پرانتز ثبت شود.	`natural=peak` `name=کینو (منار)`	`natural=peak` `name=کینو` `alt_name=منار`
درج کلمه قله در نام آن	در نام قله که توسط تگ `name=*` مشخص می‌شود نباید کلمه قله آورده شود.	`natural=peak` `name=قله سماموس`	`natural=peak` `name=سماموس`
ثبت اشتباه محل قله	قله بلندترین نقطه کوه است. محلی که عموم کوهنوردان هنگام فتح قله جمع می‌شوند، لزوماً خود قله نیست. باید دقت کرد که گاهی ممکن است محل تابلو نیز دقیقا محل قله نباشد. نقطه قله باید دقیقاً در مرتفع‌ترین نقطه کوه ثبت شود.	قله‌هایی مثل دماوند و سبلان
پاک کردن عارضه‌ی نادرست	اگر عارضه‌ای اشتباه ثبت شده، نباید برای اصلاح، آن را پاک کرد. توصیه می‌شود که برای حفظ تاریخچه ویرایشهای آن عارضه، فقط تگ اشتباه را اصلاح کرد یا اگر جای آن اشتباه است آن را جابجا کرد. حفظ کردن عارضه مهم است و با هر ترفندی که ممکن است باید بجای حذف، آن را اصلاح کرد. پاک کردن عارضه فقط زمانی که چاره‌ای نباشد پذیرفتنی است.
تگ اشتباه یا تگ دوبله برای گردنه	برای ثبت گردنه روی خط‌الرأس که بین دو قله قرار گرفته و هیچ جاده یا پاکوبی از آن عبور نمی‌کند باید از تگ `natural=saddle` استفاده کرد. ولی اگر گردنه، بالاترین نقطه‌ی یک جاده یا پاکوب است باید آن نقطه از مسیر را با تگ `mountain_pass=yes` مشخص کرد. این دو تگ کاملاً متفاوت هستند و نباید همزمان به کار گرفته شوند.	`natural=saddle` `name=گردنه بیژن`	`mountain_pass=yes` `name=گردنه بیژن`
اصلاح ارتفاع بدون توجه به منبع آن	اگر ارتفاع یا مشخصه دیگری از عارضه که دارای تگ منبع است اصلاح می‌شود، تگ منبع آن نیز باید به روز گردد (مثلاً تگ `source:ele=*`) و نباید مشخصه جدید با منبع قبلی درج شود. مشخصه‌ای که مرجع آن درج شده، اصولاً نباید ویرایش گردد مگر اینکه ویرایشگر، مرجع بهتر و دقیقتری در دست داشته باشد؛ بعنوان مثال، ارتفاعی که قبلاً از روی نقشه‌های پوششی کشور درج شده، نبایست بر اساس قرائت جی‌پی‌اس شخصی -که خطای بیشتری دارد- اصلاح گردد.
استفاده از description بجای تگ اصلی	هر عارضه باید یک تگ اصلی داشته باشد که نوع عارضه را مشخص می کند. عدم درج نوع عارضه و توضیح دادن آن در تگ description بجای تعریف تگ اصلی نادرست است. در مواردی که محل دارای نام است اما هیچ عارضه قابل تعریفی در آنجا وجود ندارد، می‌توان از تگ `place=locality` استفاده کرد.	`name=لیزبنک` `description=شیب قبل از پناهگاه`	`place=locality` `name=لیزبنک` `description=شیب قبل از پناهگاه`
درج نام غیررسمی یا غیرفارسی	تگ name برای ثبت نام رسمی با زبان معیار است. نباید نام محلی یا نام باستانی و یا هر اسم غیررسمی را با این تگ ثبت کرد. علاوه بر آن، تگ name باید به خط فارسی تعریف شود و نباید نام انگلیسی یا زبانهای دیگر را با این تگ ثبت کرد. یادآوری می‌شود برخلاف تابلوی کوچه‌ها و خیابانها که نام رسمی آنها را نشان می‌دهد، روی تابلو قله‌ها لزوماَ نام رسمی نوشته نمی‌شود و ممکن است از نامهای محلی قله باشد. لذا درصورتی که با قله‌ای آشنایی ندارید از ثبت اسم آن بر اساس تابلو خودداری کنید.	`natural=saddle` `name=سیوسنگ`	`natural=saddle` `name=سیاه سنگ` `loc_name=سیوسنگ`
درج نام غیررسمی یا غیرفارسی		`natural=valley` `name=Shirez`	`natural=valley` `name=دره شیرز` `name:en=Shirez`

This article is issued from Openstreetmap. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.