ręka

ręka (Polnisch)

Substantiv, f

Singular Plural
Nominativ ręka ręce
Genitiv ręki rąk
Dativ ręce rękom
Akkusativ rękę ręce
Instrumental ręką rękami
rękoma
Lokativ ręce
ręku
rękach
ręku
Vokativ ręko ręce

Anmerkung zur Flexion:

Die Pluralform ręce, anstatt *ręki, sowie die Nebenformen rękoma im Instrumental Plural und ręku im Lokativ Singular/Plural stellen einen Teil der wenigen Überreste des altpolnischen Duals dar, den das moderne Polnisch nicht mehr kennt. Die Form ręku wird sowohl als Plural[1] als auch als Singular[2] interpretiert. Diese Dualformen erhielten sich und ersetzten teilweise die eigentlichen Pluralformen bei Dingen, die von Natur aus doppelt vorkommen. Vergleiche mit oczy und oczyma sowie uszy und uszyma.

Worttrennung:

rę·ka, Plural: rę·ce

Aussprache:

IPA: [ˈrɛŋka], Plural: [ˈrɛnt͡sɛ]
Hörbeispiele:  ręka (Info)

Bedeutungen:

[1] Anatomie: Hand
[2] Anatomie: Arm
[3] umgangssprachlich, Sport: Handspiel, Hand

Herkunft:

seit dem 14. Jahrhundert bezeugtes Erbwort aus dem urslawischen *rǫka, das sich auf die indogermanische Wurzel *u̯renk- (litauisch rinkti  lt) ‚sammeln‘ zu der Wurzel *u̯er- ‚drehen, winden‘ zurückführen lässt und somit die ursprüngliche ‚Sammlerin‘ trug; gemeinslawisches Wort, das etymologisch verwandt ist mit niedersorbisch ruka  dsb, obersorbisch ruka  hsb, tschechisch ruka  cs, slowakisch ruka  sk, altkirchenslawisch рѫка (rǫka)  cu, russisch рука (ruka)  ru, ukrainisch рука (ruka)  uk, weißrussisch рука (ruka)  be, slowenisch roka  sl, serbokroatisch рука (ruka)  sh und bulgarisch ръка (răka)  bg sowie ferner mit litauisch ranka  lt und lettisch roka  lv[3][4]

Sinnverwandte Wörter:

[1] dłoń, garść
[2] ramię

Gegenwörter:

[1] stopa
[2] noga

Verkleinerungsformen:

[1, 2] rączka

Oberbegriffe:

[2] konczyna

Beispiele:

[1] „Śmiałym i silnym ruchem obie ręce jego wzięła w swoje.“[5]
Mit einer kühnen und starken Bewegung nahm sie beide seine Hände in die ihrigen.
[2] Zeszłą zimę złamałem sobie rękę.
Letzten Winter brach ich mir den Arm.

Redewendungen:

[1] bronić się ręcami i nogami - sich mit Händen und Füßen wehren
[1] ciężka ręka, żelazna ręka - eiserne Hand
[1] dawać komuś wolną rękę - jemandem frei Hand lassen
[1] działać ręka w rękę z kimś - mit jemandem Hand in Hand arbeiten
[1] iść komuś na rękę - jemandem entgegenkommen
[1] jak ręką odjął, jakby ręką odjął - wie von Zauberhand, wie durch Zauberhand verschwunden
[1] mieć długie ręce - lange Finger haben
[1] mieć ręce i nogi - Hand und Fuß haben
[1] mieć związane ręce - jemandem sind die Hände gebunden
[1] nosić kogoś na rękach - jemanden auf Händen tragen
[1] własną rękę - auf eigene Faust
[1] od ręki - sofort, unverzüglich, auf der Stelle
[1] patrzeć komuś na ręce - jemanden auf die Hände schauen
[1] pod ręką - zur Hand, griffbereit
[1] po lewej ręce - zur linken Hand
[1] po prawej ręce - zur rechten Hand
[1] (czyjaś) prawa ręka - (jemandes) rechte Hand
[1] ręce do góry - Hände hoch
[1] z pierwszej ręki - aus erster Hand
[1] z pustymi rękami - mit leeren Händen
[1] z ręką na sercu - Hand aufs Herz
[2] iść pod rękę (chodzić pod rękę) - Arm in Arm gehen
[2] przyjąć kogoś z otwartymi rękami - jemanden mit offenen Armen empfangen

Charakteristische Wortkombinationen:

[1] całować (pocałować), pocałunek w rękę
[1] palec
[2] łokieć
[3] piłka nożna

Wortbildungen:

[1] ręcznik, ręczny, ręczyć, rękawica, rękoczyn, rękodzielnictwo, rękodzieło, rękojeść, rękojmia, rękopis
[2] rękaw

Übersetzungen

Referenzen und weiterführende Informationen:
[1, 2] Polnischer Wikipedia-Artikel „ręka
[1, 2] PONS Polnisch-Deutsch, Stichwort: „ręka
[1–3] Słownik Języka Polskiego – PWN: „ręka
[1, 2] Słownik Języka Polskiego pod redakcją Witolda Doroszewskiego: „ręka
[1, 2] Witold Doroszewski: Słownik języka polskiego. Band 1–11, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1997, ISBN 83-01-12321-4 (elektronischer Reprint; Erstdruck 1958–1969) „ręka“
[*] Słownik Ortograficzny – PWN: „r%EAka

Quellen:

  1. Słownik Języka Polskiego pod redakcją Witolda Doroszewskiego: „ręka
  2. Lidia Drabik, Elżbieta Sobol: Słownik poprawnej polszczyzny. 6. Auflage. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2009, ISBN 978-83-01-14203-2, Seite 666.
  3. Wiesław Boryś: Słownik etymologiczny języka polskiego. 1. Auflage. Wydawnictwo Literackie, Kraków 2005, ISBN 83-08-03648-1, Seite 514.
  4. Vasmer’s Etymological Dictionary: „рука
  5. Wikisource-Quellentext „…i pieśń niech zapłacze, Eliza Orzeszkowa

Ähnliche Wörter (Polnisch):

ähnlich geschrieben und/oder ausgesprochen: rzeka
This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.